Strona główna / Czytelnia / Warto zobaczyć / Kaszuby: Najdłuższa deska świata 36,83 m

Kaszuby: Najdłuższa deska świata 36,83 m

Najdłuższa deska wpisana do Księgi Rekordów Guinnesa - jako ważny element kultury materialnej regionu integruje społeczność lokalną wokół tego osiągnięcia i została wyeksponowana do świadczenia o myśli i pracy Kaszubów...

Inicjatywa bicia rekordu

Właściciel firmy "Danmar", członek delegacji powiatu kartuskiego do Austrii w maju 2002 r, w ramach przygotowań do integracji z Unią Europejską, zwiedzał szkołę o kierunku rolniczo - drzewnym. Na ścianie budynku szkoły wisiała deska z napisem "najdłuższa deska świata 34,07m" stan aktualny na 1996 r. Pan Daniel Czapiewski przyglądając się temu eksponatowi postanowił przymierzyć się do pobicia tego rekordu.

Po powrocie na Kaszuby, do swojej firmy, zebrał zespół współpracowników i rozpoczął odpowiednie przygotowania. Pierwszym etapem było przeprowadzenie rozeznania czy tu rosną tak wysokie drzewa. Konsultacja z miejscowym Nadleśnictwem potwierdziła możliwość znalezienia drzew umożliwiających bicie rekordu.

Najwyżej rosnące drzewa na Kaszubach to modrzewie, daglezje i świerki. Modrzewie są najwyższe jednak te najokazalsze rosną w rezerwatach, więc poza możliwością wycinki, pozostają zatem tylko daglezje i świerki.

Poszukiwania najwyższego drzewa na Kaszubach

Wytypowany pracownik firmy "Danmar" za zgodą Nadleśnictwa Kartuzy w ścisłej współpracy z leśnikami rozpoczął poszukiwania najwyższego drzewa na Kaszubach.

Penetrowano drzewostany, typowano poszczególne egzemplarze, dokonywano pomiaru wysokości i określano przydatność do wycięcia deski oraz możliwość wycięcia drzewa bez szkody dla lasu. Wybrano kilka drzew w różnych miejscach, zaangażowano drwali i rozpoczęto prace z miejscowymi leśnikami. Na pierwszy ogień poszedł dostojny świerk, jednak z powodu znacznej zbieżystości przy wierzchołku i murszu wewnętrznego został "zdyskwalifikowany". Następnym była w innym miejscu daglezja, która niestety spadając z ogromną siłą uderzyła o ziemię i pękła wzdłuż na połowie swej długości. Dopiero trzecie z wytypowanych drzew, też daglezja, wyjątkowo smukła rosnąca w niewielkim wąwozie, mimo że spadając na ziemię straciła około 10 metrowy wierzchołek pozostawiła kłodę niemal 37 metrową w całości. Ta daglezjowa kłoda o średnicy w połowie długości ponad 55 centymetrów, przy pniu miała ponad 1,10 metra, a na wierzchołku jeszcze 27 centymetrów. Jego masa to 8,70m3. Była to, zatem doskonała kłoda do wycięcia najdłuższej z możliwych w tej chwili desek.

Daglezja - Pseudotsuga Douglasi. Co wiemy o tym gatunku?

Ojczyzną daglezji jest rejon zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej od Kolumbii Brytyjskiej po Kalifornię. Nazwa gatunkowa Daglezja zielona lub Jedlica. Do Europy sprowadzona została w początkach XIX w, najpierw do ogrodów i parków, a następnie rozpoczęto sadzenie jej w lasach.

Daglezja (Jedlica) jest drzewem iglastym, zimozielonym, dorastającym w naszym kraju do 50m wysokości, natomiast w swojej ojczyźnie osiąga wysokość dwukrotnie wyższą. Młode pędy i igły tego drzewa są jasnozielone z czasem ciemniejące. Igły mają 2 do 3 cm długości , są bardzo miękkie i giętkie, po roztarciu mają przyjemny zapach pomarańczowy.

W Polsce daglezja rośnie szybko, jednak w młodości cierpi od przymrozków, wymaga dobrych gleb i znacznej wilgotności.

Drzewo daglezji po przecięciu ma kolor ciemnopomarańczowy z czasem ciemniejący niemal do mahoniu. Drzewo tego gatunku jest bardzo trwałe.

Transport kłody z lasu

Mieliśmy kłodę o długości 37mb, wadze ponad 8 ton, którą trzeba z lasu dowieść do zakładu na niewielką, odległość 6km. Ustalono dwa warianty trasy, zaangażowano środki transportowe z najbliższych kaszubskich firm "Transbór" i Zakładu Usług Leśnych w Kartuzach. Były to cztery zestawy najlepsze w swojej klasie, przeznaczone do prac specjalistycznych w lesie. Trasa przewozu kłody omijała miejscowości, jednak nie udało się ominąć wsi Potuły i Szymbark. Zabezpieczeniem trasy zajmował się Posterunek Policji w Stężycy.

Po dokonaniu symulacyjnych pomiarów kłody i drogi na zakrętach, okazało się, że droga nie mieściła długiego ładunku. Ustalono technologię transportu wspomaganą dźwigami. W pierwszej fazie (w czasie wyciągania kłody z pomiędzy drzew), kiedy to ciężkie ciągniki nie mogły do niej pojechać wynajęto 3 pary koni, jednak te nie mogły ruszyć jej z miejsca. Dla udostępnienia dojazdu do kłody trzeba było usunąć 5 przeszkadzających drzew. Pierwsze 200mb drogi pokonano w ciągu trzech godzin docierając do leśnego duktu nadającego się do ruchu pojazdów.

Teraz przystąpiły do pracy duże zestawy transportowe i dźwigi. Dla uzyskania odpowiedniej mocy dwa zestawy sprzęgnięto razem i kłoda ruszyła w drogę. Na zakrętach niemieszczących długości kłody, podnoszono ją dźwigami nad przeszkody lub odwracano tyłem do przodu a nawet wpychano ją do jeziora. Dużą przeszkodą było pokonanie torów kolejowych gdzie przejazd z drogi pod kątem prostym był nie do pokonania. I tu dźwignięcie kłody nad przeszkody i poręcze umożliwił ruch do przodu. Nie obyło się bez drobnych szkód. Posuwaliśmy się wolno, gdyż chodziło przede wszystkim o ochronę kłody, która często była zagrożona. Pokonanie 6km dzielących miejsce pozyskania kłody do zakładu zajęło 16 godzin ale drewno w całości znalazło się na placu w Szymbarku. Rozważano również inny wariant transportu przez jezioro ( wodą), jednak przy wyciąganiu kłody z jeziora, grząskie nabrzeże mogło być narażone na duże zniszczenia. Zatem zrezygnowano z tego zamiaru.

Cięcie kłody

Poza podstawowym celem, pobicia rekordu wycięcia najdłuższej deski, powstał drugi i trzeci powrót do tradycyjnych dawnych metod obróbki drewna i integracja lokalnej społeczności wokół pomysłu. Dlatego cięcie kłody na deski postanowiono wykonać ręcznie przy użyciu pił oraz metodą stosowaną w XIX - wieku i z początków XX wieku.

W tym celu firma "Danmar" w Szymbarku przygotowała stanowisko do cięcia kłody, stojaki i rusztowania dla robotników zapraszając do współpracy najstarszych kaszubskich rzemieślników, którzy prowadzili w przeszłości własne warsztaty obróbki drewna jeszcze w latach 50-tych XX wieku. Najstarszymi z nich byli Panowie: Klemens Hirsz 79 lat i Amandus Jeliński 70 lat, obaj z Szymbarka.

Do cięcia wyznaczono 3 dwuosobowe zespoły pracujące na zmianę, praca i odpoczynek, co 10 minut. Do pomocy poproszono okolicznych Strażaków OSP, Policjantów, Leśników, Członków Stowarzyszeń Kaszubskich, zespoły ludowe, działaczy i twórców ludowych, samorządowców oraz znane osobistości życia politycznego, społecznego i religijnego z Prezydentem RP Lechem Wałęsą na czele. Łączenie cięcia próbowało ponad 300 osób.

W czasie cięcia zużyto 14 pił, kilkadziesiąt pilników i rękawic oraz wiele różnego sprzętu pomocniczego. Cięcie trwało około 9 dni po 16 godzin dziennie. Drwalom towarzyszyły muzyczne zespoły ludowe, kucharze, opieka medyczna oraz nadzór fachowy.

Zakończenie cięcia zaplanowano na 12 czerwca 2002 roku. W godzinach popołudniowych, zaproszono gości, a ostatnie cięcie wykonali: były Prezydent RP Lech Wałęsa, ksiądz Jankowski, wojewoda pomorski, starosta kartuski, wszyscy wójtowie powiatu, żołnierze, strażacy, policjanci, leśnicy i wielu okolicznych mieszkańców, którzy emocjonalnie utożsamili się z przedsięwzięciem.

Po przecięciu kłody i zdjęciu jej ze stojaków na ziemię, rozłożono deski, a tą najdłuższą siostrzaną na miejsce leżakowania przeniosły 34 osoby gdyż jej waga wyniosła - ponad 1.100 kg.

Ekspozycja deski kaszubskiej

Najdłuższa deska jako ważny element kultury materialnej regionu integruje społeczność lokalną wokół tego osiągnięcia i została wyeksponowana do świadczenia o myśli i pracy Kaszubów.

W związku z powyższym ekspozycja i jej oprawa musi być godna. W tym celu wykonano szereg prac. Podstawą było zbudowanie wiaty o wymiarach 40m długości, 5,5 m szerokości i 5 m wysokości. Wiata poza deską mieści stół o długości 36 m i wadze 6 ton. Na budowę wiaty zużyto około 80 m3 drewna. Obiekt ten będzie służył poza ekspozycją deski na zbiór dawnych narzędzi do obróbki drewna oraz tradycyjnego kaszubskiego rzemiosła i rękodzieła. Przy stole będą organizowane okolicznościowe biesiady oraz dawne kaszubskie obrzędy. Przede wszystkim będzie to punkt turystyczny z bogatą oprawą tradycji dla propagowania pięknej ziemi kaszubskiej.

Kaszubska deska w liczbach

  • Wysokość drzewa, z którego wycięto deskę - 51,2m
  • Waga całego drzewa z koroną - 15 t
  • Długość kłody - 37 m
  • Waga kłody - 9 t
  • Przy cięciu deski pracowało około - 300 osób
  • Deska ma - 1,42 m3 i waży ponad 1.100 kg
  • Na stół zużyto - 7,5 m3 drewna
  • Z cięcia deski pozostało około - 300 kg trocin
  • Deskę przenosiły - 34 osoby
  • Wiatę zbudowano w 8 dni bez użycia gwoździ i metali dawnymi metodami.

Więcej na stronie: www.cepr.gda.com.pl